Η Μεγάλη Εβδομάδα και οι συνταγές της

Την Μεγάλη Εβδομάδα ολοκληρώνεται η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, με την κορύφωση του Θείου δράματος και την Ανάσταση του Κυρίου μας.
Σκοπός της είναι να προετοιμάσει το νου και την ψυχή μας, μέσα από την αλλαγή των διατροφικών συνηθειών μας και την προσευχή, για να μπορέσουμε να βιώσουμε τα Άγια Πάθη και την Ανάσταση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

Πέρα όμως από την νηστεία και την προσευχή, μεγάλο κομμάτι της προετοιμασίας για την Ανάσταση και το Πάσχα, αποτελούν και όλα όσα προβλέπει η παράδοσή μας ότι πρέπει να κάνουμε.
Ανάλογα λοιπόν με την περιοχή και τα έθιμα που υπάρχουν, θα πρέπει να φροντίσουμε από την καθαριότητα των σπιτιών μας, μέχρι τα γλυκά και τα φαγητά που θα πρέπει να μαγειρέψουμε για το Πασχαλινό τραπέζι.

Οι συνταγές της Μεγάλης Εβδομάδας και του Πάσχα

Σάββατο του Λαζάρου Το Σάββατο του Λαζάρου, οι νοικοκυρές ζυμώνουν τα Λαζαράκια, που είναι ψωμάκια στα οποία δίνουν το σχήμα ανθρώπου σπαργανωμένου, όπως παριστάνεται στις εικόνες ο Λάζαρος. Αφού τα πλάσουν βάζουν στη θέση των ματιών δυο γαρύφαλλα, ενώ συνηθίζεται να φτιάχνουν τόσους «Λάζαρους», όσα παιδιά έχει η οικογένεια.
Κυριακή των Βαΐων Την Κυριακή των Βαΐων, σε ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όλοι οι εκκλησίες στολίζονται με κλαδιά από βάγια, ενώ μετά τη λειτουργία ο παπάς ευλογεί και δίνει στους πιστούς σταυρούς από βάγια, τους οποίους βάζουμε στα εικονίσματα ή όπου αλλού χρειαζόμαστε προστασία. Επειδή την ημέρα αυτή επιτρέπεται να φάμε ψάρι, έχει επικρατήσει σχεδόν σε όλη την Ελλάδα, να τρώμε μπακαλιάρο τηγανιτό και μάλιστα με σκορδαλιά.
Ανάλογα την περιοχή, αυτή τη μέρα, οι περισσότερες νοικοκυρές φτιάχνουν τα πασχαλινά κουλούρια.
Μεγάλη Δευτέρα Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ, του γιου του Ιακώβ, που αναφέρεται στη Παλαιά Διαθήκη και στην άκαρπη συκιά, που την καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε μ' ένα του λόγο. Τη Μεγάλη Δευτέρα σε όλη την Ελλάδα ξεκινούν οι ετοιμασίες στα σπίτια για τον εορτασμό της Λαμπρής. Στα χωριά, κυρίως, ασπρίζουν με ασβέστη τις αυλές και βάφουν κόκκινες τις γλάστρες. Σε κάποιες περιοχές οι πιστοί συνηθίζουν να τρώνε μόνο ψωμί και νερό έως τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί, που θα μεταλάβουν των Αχράντων Μυστηρίων.
Μεγάλη Τρίτη Τη Μεγάλη Τρίτη στην εκκλησία διαβάζεται η Παραβολή των Δέκα Παρθένων, ενώ το βράδυ στον Εσπερινό ψάλλεται το τροπάριο της Κασσιανής. Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, τη Μεγάλη Τρίτη φτιάχνονται τα κουλουράκια και τα τσουρέκια, αν δεν τα έχουν φτιάξει την Κυριακή των Βαΐων.
Μεγάλη Τετάρτη Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στη μνήμη της αμαρτωλής γυναίκας, που μετανόησε, πίστεψε στο Χριστό και άλειψε τα πόδια του με μύρο. Το απόγευμα της Μεγάλης Τετάρτης τελείται το μυστήριο του Μεγάλου Ευχελαίου, όπου διαβάζονται επτά Ευαγγέλια και επτά Ευχές. Με αυτό τον τρόπο ευλογείται το λάδι με το οποίο ο ιερέας «σταυρώνει» τους πιστούς στο μέτωπο, στο πηγούνι, στα μάγουλα και στις παλάμες. Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, οι γυναίκες πηγαίνουν στο Μεγάλο Ευχέλαιο έχοντας μαζί τους μια σουπιέρα με αλεύρι που έχουν στερεώσει μέσα 3 κεριά. Αυτά τα κεριά τα καίνε κατά τη διάρκεια του μυστηρίου και το αλεύρι το χρησιμοποιούν για να φτιάξουν τα Πασχαλινά Κουλουράκια. Παλιότερα, οι γυναίκες έφτιαχναν ζύμη χωρίς προζύμι και την πήγαιναν στην εκκλησία. Ο παπάς ακουμπούσε πάνω στη ζύμη το Σταυρό με το Τίμιο Ξύλο και το ζυμάρι φούσκωνε. Αυτό αποτελούσε το προζύμι της χρονιάς.
Μεγάλη Πέμπτη Τη Μεγάλη Πέμπτη γίνεται ο Μυστικός Δείπνος, όπου ο Ιησούς κοινωνάει τους μαθητές του δίνοντάς τους από ένα κομμάτι ψωμί που συμβολίζει το σώμα Του και κρασί που συμβολίζει το αίμα Του. Το βράδυ ψάλλονται τα Δώδεκα Ευαγγέλια και στην εκκλησία περιφέρεται ο Σταυρός με τον Ιησού. Αφού τελειώσουν τα 12 Ευαγγέλια, κοπέλες αναλαμβάνουν να στολίσουν τον Επιτάφιο με γιρλάντες από λευκά λουλούδια, έτσι ώστε το πρωί της επόμενης μέρας να είναι έτοιμος να δεχθεί το σώμα του Χριστού κατά την Αποκαθήλωση. Τη Μεγάλη Πέμπτη βάφουμε τα κόκκινα αυγά και ζυμώνουμε τα πασχαλινά τσουρέκια. Αυτήν την ημέρα οι νοικοκυρές δεν πλένουν, δεν απλώνουν ούτε κάνουν άλλες δουλειές στο σπίτι.
Μεγάλη Παρασκευή Η Μεγάλη Παρασκευή είναι μέρα μεγάλου πένθους για όλη την Χριστιανοσύνη, η μέρα που κορυφώνεται το Θείο Δράμα με τη δίκη του Ιησού από τον Πόντιο Πιλάτο, τη μαρτυρική του πορεία προς τον Γολγοθά και τη Σταύρωσή Του. Το μεσημέρι της ίδιας μέρας ο Χριστός αποκαθηλώνεται και τοποθετείται στον Επιτάφιο όπου θα γίνει η περιφορά του το βράδυ, ενώ οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα όλη την ημέρα. Για τους πιστούς, η νηστεία της ημέρας είναι αυστηρότατη και απαγορεύει ακόμα και το λάδι, ενώ το έθιμο απαγορεύει κάθε εργασία την ημέρα αυτή. Ακόμη και σήμερα σε κάποια χωριά, τη Μεγάλη Παρασκευή οι κάτοικοι δεν βάζουν κατσαρόλα στη φωτιά, ούτε καν στρώνουν τραπέζι. Το βράδυ γίνεται ο Εσπερινός και η περιφορά του Επιταφίου, ο στολισμός και η περιφορά του οποίου είναι το κυριότερο έθιμο της Μεγάλης Παρασκευής.
Μεγάλο Σάββατο Το Μεγάλο Σάββατο οι πιστοί προετοιμάζονται για το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης. Το βράδυ της ίδιας ημέρας ο ιερέας με το «Δεύτε λάβετε Φως» προσκαλεί το εκκλησίασμα να πάρει το Αναστάσιμο Φως και έπειτα φωνάζει το «Χριστός Ανέστη!». Το Άγιο Φως οι πιστοί το μεταφέρουν στα σπίτια τους και σε κάποιες περιοχές μάλιστα θεωρείται καλοτυχία να μη σβήσει η λαμπάδα μέχρι να φτάσουν στο σπίτι τους. Μπαίνοντας «σταυρώνουν» πρώτα το ανώφλι της εξώπορτας, ενώ παλαιότερα ανανέωναν και το φως του καντηλιού και μάλιστα προσπαθούσαν να το κρατήσουν αναμμένο όσο περισσότερες μέρες μπορούσαν χωρίς να σβήσει.
Το μεγάλο Σάββατο ζυμώνουμε το Λαμπρόψωμο κι ετοιμάζουμε τη μαγειρίτσα.
Καθώς και τις γαρδούμπες, το σπληνάντερο ή τους τζιγεροσαρμάδες, ανάλογα με τις προτιμήσεις μας.
Για την άλλη μέρα, την Κυριακή του Πάσχα, ετοιμάζουμε το κοκορέτσι μας και το αρνί για να μπει στη σούβλα. Σας ευχόμαστε καλή Ανάσταση και καλό Πάσχα.