Ρίγανη: το θεραπευτικό αρωματικό βότανο της ελληνικής κουζίνας

Η ελληνική ρίγανη είναι ένα αρωματικό φυτό, που κυρίως το χρησιμοποιούμε στη μαγειρική, αποξηραμένο ή φρέσκο, για να νοστιμίζουμε κρέατα, ψάρια, σάλτσες, σαλάτες κ.α.
Η ρίγανη είναι ένας κοντός και φρυγανώδης θάμνος, με ξυλώδη κορμό, χωρίς ελαστικότητα και λεπτά κλαδιά, που σχηματίζουν ανθοφόρα κεφάλια στις άκρες τους. Τα φύλλα της έχουν σχήμα ωοειδές, είναι χνουδωτά και σταχτόχρωμα, κι αν τα τρίψουμε, αναδύουν την χαρακτηριστική αρωματική μυρωδιά τους.

Στην Ελλάδα η ρίγανη είναι αυτοφυής και συνήθως φυτρώνει σε ορεινές και βραχώδεις περιοχές. Φτάνει σε ύψος τα 80 εκ. το πολύ και τα άνθη της είναι άσπρα ή μοβ - ροζ. Η ανθοφορία της, ανάλογα με την περιοχή, ξεκινά στα τέλη Ιουνίου και ολοκληρώνεται τον Αύγουστο, που είναι και η καταλληλότερη εποχή για να την μαζέψουμε και να την αποξηράνουμε.
Ρίγανη όμως μπορούμε εύκολα να καλλιεργήσουμε κι εμείς, στον κήπο μας ή σε γλάστρα, αφού είναι φυτό ανθεκτικό, χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις· το μόνο που χρειάζεται είναι να τη φυτέψουμε σε μέρος που να την βλέπει ο ήλιος, σε χώμα με καλή αποστράγγιση και απλά να την ποτίζουμε δύο φορές την εβδομάδα.

Πέρα από το χαρακτηριστικό άρωμα και τη γεύση που δίνει στο φαγητό μας, η ρίγανη έχει και πάρα πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες. Γι' αυτό, εδώ και χιλιάδες χρόνια, χρησιμοποιείται και σαν φυσικό αντιβιοτικό, με αντιφλεγμονώδη, αντιδιαρροϊκή και βακτηριοκτόνα δράση.
Στην αρχαία Ελλάδα και την Αίγυπτο μάλιστα, την χρησιμοποιούσαν ως θεραπευτικό βότανο για την επούλωση των πληγών, την ανακούφιση των μυϊκών πόνων και των στομαχικών διαταραχών, αλλά και ως αντισηπτικό.

Η ρίγανη περιέχει, φυτικές ίνες, είναι πολύ πλούσια σε βιταμίνη C και Κ, έχει μικρές ποσότητες βιταμινών Α και Ε, σιδήρου, μαγγανίου, καθώς και αιθέρια έλαια, όπως η θυμόλη, η καρβακρόλη και το ροσμαρινικό οξύ.
Τα αιθέρια έλαιά της έχουν αντιβακτηριδιακές ιδιότητες, η θυμόλη και το ροσμαρινικό οξύ δρουν ως αντιοξειδωτικά, ενώ σε εργαστηριακές έρευνες έχει φανεί ότι κάποια από τα συστατικά της έχουν και αντιδιαβητική δράση.

Σαν θεραπευτικό βότανο χρησιμοποιούμε τη ρίγανη με διάφορους τρόπους όπως:
Φτιάχνοντας έγχυμα ρίγανης, που διευκολύνει την πέψη, καταπραΰνει τον βήχα, καταπολεμά τη διάρροια, ηρεμεί το νευρικό σύστημα και βοηθά στην ομαλοποίηση του έμμηνου κύκλου στις κοπέλες.
Κάνοντας γαργάρες με το έγχυμα της ρίγανης, που επουλώνουν πληγές στο στόμα, τον λαιμό και τις αμυγδαλές.
Επίσης κάνοντας πλύσεις με έγχυμα ρίγανης, που ανακουφίζουν από δερματικά προβλήματα όπως εξανθήματα, μύκητες κ.α.
Βράζοντας νερό που έχουμε ρίξει μέσα ρίγανη και εισπνέοντας τους ατμούς που βγαίνουν, για την καταρροή.
Φτιάχνοντας ριγανέλαιο, με το οποίο κάνουμε εντριβές για να απαλύνουμε πιασίματα, μυϊκούς ή ρευματικούς πόνους, αλλά επίσης το βάζουμε και πάνω σε κάποιο δόντι που πονάει, για να μας ανακουφίσει.

Τη ρίγανη μπορούμε να την χρησιμοποιήσουμε φρέσκια, κόβοντας τα τρυφερά κλωναράκια μαζί με τα φύλλα, αλλά και αποξηραμένη.
Για να μαζέψουμε εμείς και να αποξηράνουμε τη ρίγανη, κόβουμε ανθισμένα κλωνάρια σε ύψος 30 - 35 εκ. και τα κάνουμε μικρά ματσάκια. Έπειτα τα δένουμε χαμηλά στη βάση τους και τα κρεμάμε ανάποδα σε σκιερό μέρος. Αφού ξεραθούν τελείως, τρίβουμε με το χέρι μας τα φύλλα και τα άνθη και τα αποθηκεύουμε σε γυάλινο βάζο. Διατηρείται σε ξηρό και σκοτεινό χώρο για ένα χρόνο τουλάχιστον.

-- Η χρήση του ριγανέλαιου, πρέπει να γίνεται με προσοχή και αφού πρώτα το αραιώσουμε, γιατί μπορεί να ερεθίσει επικίνδυνα το δέρμα και τους βλεννογόνους.