Header Ads

Τα γεώμηλα (οι πατάτες) στη διατροφή μας

Τα γεώμηλα (οι πατάτες) στη διατροφή μας - από «Τα φαγητά της γιαγιάς»
Η πατάτα είναι ένα αμυλούχο λαχανικό, με υψηλή διατροφική αξία, γι' αυτό και αποτελεί μια από τις βασικότερες τροφές παγκοσμίως, μαζί με το σιτάρι, το καλαμπόκι και το ρύζι.

Οι πατάτες ή γεώμηλα, όπως αλλιώς λέγονται, ή «Στρύχνον το κονδυλόρριζον», όπως είναι το επιστημονικό τους όνομα, είναι ένα φυτό που άρχισε να καλλιεργείται αρκετές χιλιάδες χρόνια πριν.

Στον τόπο μας η πατάτα ήρθε στις αρχές του 18ου αιώνα, αρχικά στην Νότια Ελλάδα (Πελοπόννησος), όπου και αντιμετωπίστηκε με επιφύλαξη.
Ο άνθρωπος που κατάφερε τους Έλληνες να την καλλιεργήσουν, ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο πρώτος κυβερνήτης της χώρας.

Η θρεπτική αξία της πατάτας σε συνδυασμό με την μεγάλη προσαρμοστικότητα και τη δυνατότητά της να καλλιεργείται σε φτωχά εδάφη, την έκανε το ιδανικό φυτό για τον τόπο μας, αντικαθιστώντας ένα μεγάλο μέρος των σιτηρών στην διατροφή μας.

Περνώντας τα χρόνια, η πατάτα έγινε το αγαπημένο υλικό στην κουζίνα μας, αφού και νόστιμη είναι και μπορεί να μαγειρευτεί με πολλούς τρόπους, πράγμα που την κατατάσσει  στα τρόφιμα ευκολίας. Επιπλέον, το πλεονέκτημα της πατάτας, σε σχέση με τα υπόλοιπα λαχανικά, να συνδυάζει τα χαρακτηριστικά των αμυλούχων τροφίμων με αυτά των υπολοίπων λαχανικών, βοήθησε ακόμα περισσότερο να αυξηθεί η κατανάλωσή της.

Οι πιο συνηθισμένη τρόποι μαγειρέματος της πατάτας είναι  βραστή, ψητή, τηγανητή, γκρατινέ, σωτέ και σούπα.

Το μοναδικό μείον στην κατανάλωση της πατάτας, είναι οι θερμίδες που μας δίνουν. Ωστόσο το πόσες θερμίδες θα πάρουμε, εξαρτάται από τον τρόπο που θα τις μαγειρέψουμε και με τι θα τις συνοδέψουμε. Έτσι, αν δεν χρησιμοποιήσουμε παχυντικά τυριά, μπέικον, βούτυρο ή κρέμα γάλακτος, η πατάτα είναι εξαιρετικά υγιεινή και θρεπτική.

Ανάλογα λοιπόν με τον τρόπο μαγειρέματος, κάθε 100 γραμμάρια πατάτες μας δίνουν:
οι βραστές 86  kcal, οι ψητές 93 kcal, οι τηγανιτές (με φυτικό έλαιο) 319 kcal και ωγκρατέν 132 kcal.

Όπως είδαμε, ο πιο υγιεινός τρόπος για να μαγειρέψουμε τις πατάτες είναι να τις κάνουμε βραστές ή στον ατμό και καλύτερα μαζί με τη φλούδα τους, γιατί η φλούδα περιέχει μεγάλο μέρος από βιταμίνες και κάλιο, φροντίζοντας να χρησιμοποιήσουμε ακριβώς όσο νερό χρειάζεται.
Αν θέλουμε να τις ψήσουμε στον φούρνο, καλό είναι να μην ανεβάζουμε πολύ την θερμοκρασία, και για να τις κάνουμε τηγανιτές, θα πρέπει απαραίτητα να τις μουλιάζουμε σε νερό, αρκετή ώρα πριν τις ρίξουμε στο τηγάνι.

Ανάλογα την περιοχή και τις κλιματολογικές συνθήκες, οι πατάτες καλλιεργούνται μια ή και δυο φορές το χρόνο.
Στις ψυχρές - ορεινές περιοχές, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, παράγονται μόνο καλοκαιρινές πατάτες, οι οποίες φυτεύονται προς το τέλος Απριλίου και συλλέγονται τον Σεπτέμβρη.
Αντίθετα, στις παραλιακές περιοχές της Ν.Δ. Πελοποννήσου, υπάρχουν δύο περίοδοι παραγωγής· οι ανοιξιάτικες, που φυτεύονται λίγο πριν τα Χριστούγεννα και μαζεύονται περίπου στο τέλος του Απρίλη και οι φθινοπωρινές, που φυτεύονται Αύγουστο και μαζεύονται περίπου στο τέλος του Νοέμβρη.

Στην Ελλάδα καλλιεργούνται αρκετές ποικιλίες πατάτας (δυστυχώς τώρα πια όχι και τόσο πολλές), που διαφέρουν στο εξωτερικό χρώμα της φλούδας, που μπορεί να είναι από αχνό κίτρινο, έντονα κίτρινο ή και καφετί, και στο χρώμα της σάρκας, που μπορεί να είναι από άσπρο μέχρι κίτρινο, ακόμα και κοκκινωπό. Φυσικά διαφέρουν και στην γεύση που έχουν μαγειρεμένες, αλλά και στο πόσο σφιχτή είναι η σάρκα τους.

Οι βασικότερες ποικιλίες πατάτας που καλλιεργούνται στην Ελλάδα, είναι οι εξής:

Σπούντα, είναι μεσοπρώιμη ποικιλία, οι κόνδυλοι είναι πολύ μεγάλοι, με μακρόστενο σχήμα που θυμίζει νεφρό και ομοιόμορφο μέγεθος. Η φλούδα τους έχει κιτρινωπό χρώμα, ρηχά µάτια και η σάρκα τους είναι ελαφρά κίτρινη.
Η Σπούντες είναι ιδανικές για ψητές ή βραστές, όχι όμως για τηγανιτές, γιατί λιώνουν πολύ εύκολα και δεν είναι εύκολο να τις τηγανίσουμε.

Λιζέτα, είναι πρώιμη ποικιλία πατάτας, με μεγάλους κονδύλους, μακρόστενους, με ωοειδές, ομοιόμορφο σχήμα, ελαφρά κίτρινη σάρκα και λεία φλούδα με ρηχά µάτια.
Οι Λιζέτες είναι πολύ γευστικές και μετά το μαγείρεμα παραμένουν σφιχτές, με καθαρό χρώμα, πράγμα που τις κάνει ιδανικές και για τηγάνισμα.

Jaerla, είναι πρώιμη ποικιλία πατάτας και το χρώμα της σάρκα τους είναι ανοιχτό κίτρινο. Οι κόνδυλοι είναι μεγάλοι, ωοειδούς σχήματος, με κίτρινη φλούδα και ρηχούς οφθαλµούς.
Είναι κατάλληλες για τηγάνισμα και μαγείρεμα.

Μορφώνα, είναι μεσοπρώιμη ποικιλία και συνήθως καλλιεργείται το φθινόπωρο. Οι κόνδυλοί της είναι μεγάλοι, ωοειδής, με αβαθή µάτια και υποκίτρινη σάρκα.

Κένεμπεκ (Kennebec), αρκετά διαδεδομένη ποικιλία πατάτας, με ελλειπτικού σχήματος κονδύλους, επιφανειακά µάτια και λευκή σάρκα.

Φαμπούλα, μια ποικιλία πατάτας με πολύ μεγάλους, ωοειδής κονδύλους. Η φλούδα τους έχει ελαφρά κιτρινωπό χρώμα, µε µέτρια βαθιά µάτια καθώς και η σάρκα τους, που είναι ελαφρά κίτρινη.
Οι φαμπούλα είναι πολύ καλής ποιότητας πατάτες και δεν αποχρωματίζονται μετά το μαγείρεμα.

Μοντιάλ, όψιμη ποικιλία, που καλλιεργείται αρκετά στην Αχαΐα. Οι κόνδυλοί τους είναι μεγαλούτσικοι, μακρόστενοι, ωοειδής, με ομοιόμορφο σχήμα. Η φλούδα τους έχει κίτρινο χρώμα, ρηχά μάτια και η σάρκα τους είναι ελαφρά κίτρινη.
Οι Μοντιάλ είναι πολύ γευστικές και μετά το μαγείρεμα παραμένουν σφιχτές, με καθαρό χρώμα, πράγμα που τις κάνει ιδανικές για τηγάνισμα.

Νοβίτα, μεσοπρώιμη ποικιλία, με επιμήκεις ωοειδής κονδύλους, μετρίου μεγέθους. Η φλούδα τους έχει κιτρινωπό χρώμα και η σάρκα τους είναι ελαφρά κίτρινη.
Οι Νοβίτα είναι πολύ καλής ποιότητας πατάτες κατάλληλες για μαγείρεμα και τηγάνισμα.

Baraka, είναι όψιμη ποικιλία, με μεγάλους κονδύλους, με ωοειδές σχήμα, ελαφρά κίτρινη σάρκα και λεία φλούδα.
Είναι κατάλληλες για τηγάνισμα και μαγείρεμα.

Καρλίτα, πολύ πρώιμη ποικιλία, με στρογγυλούς ως ωοειδής κονδύλους και ομοιόμορφο μέγεθος. Η φλούδα τους είναι κιτρινωπή, με μάλλον ρηχά μάτια, όπως και η σάρκα τους.
Πολύ καλή ποιότητα πατάτας.

Παρ' όλο όμως, που υπάρχουν τόσες ποικιλίες πατάτας, που θα μπορούσαν να απογειώσουν τις μαγειρικές δημιουργίες μας, στην πράξη αναγκαζόμαστε να αγοράσουμε μόνο μία από αυτές, τις Σπούντες δηλαδή, κι αυτό, επειδή και να θέλουμε κάποια άλλη, δύσκολα θα την βρούμε στην αγορά.

Το μόνο που χρειάζεται λοιπόν να κάνουμε, κάθε φορά που αγοράζουμε πατάτες, είναι να ρωτάμε, σχετικά με την ποικιλία που πουλάνε, αν κάνουν για τηγάνι, φούρνο ή κατσαρόλα και να αγοράζουμε αυτή που θέλουμε.

Πως αποθηκεύουμε τις πατάτες

Τις πατάτες θα πρέπει να τις αποθηκεύουμε σε σκοτεινό και δροσερό μέρος, καλύτερα σε μικρές ποσότητες, γιατί ο ήλιος και το φως τις πρασινίζει. Επίσης καλό είναι να μην τις αποθηκεύουμε για μεγάλο χρονικό διάστημα, γιατί έτσι χάνουν το μεγαλύτερο μέρος της βιταμίνης C που περιέχουν.

Δείτε επίσης: Αλεύρι σιταρένιο - κατηγορίες, διαφορές

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια