Ευρωπαϊκά τυριά - ποικιλίες και χαρακτηριστικά

Για τους λαούς της Ευρώπης, το τυρί αποτελεί μέρος μιας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής και κατέχει περίοπτη θέση στην γαστρονομική κουλτούρα μας.
Είναι πολύ ωφέλιμο για τον ανθρώπινο οργανισμό, με ιδιαίτερα γευστικά και αρωματικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα και μεγάλη θρεπτική αξία.

Οι εξαιρετικές ποικιλίες τυριών που παράγονται, μας δίνουν την δυνατότητα να τα απολαύσουμε σκέτα, ή δημιουργώντας πάρα πολλά, λαχταριστά εδέσματα.
Αλμυρά, πικάντικα ή απαλά στη γεύση, προσφέρουν το καθένα τους μια διαφορετική γαστρονομική εμπειρία.

Ας δούμε μερικά από τα πιο γνωστά και αγαπημένα τυριά, τα χαρακτηριστικά τους και πως μπορούμε να τα απολαύσουμε.

•    Μοτσαρέλα (mozzarella):  Ένα ιδιαίτερα αγαπητό, μαλακό τυρί, που προέρχεται από την Νάπολη στη νότια Ιταλία. Έχει σχεδόν πλαστική υφή και παράγεται παραδοσιακά από γάλα βουβάλου, αν και για ευρεία κατανάλωση πια, χρησιμοποιείται και γάλα αγελάδας. Το χρώμα της είναι συνήθως κρεμώδες λευκό, έχει απαλή γεύση γάλακτος και χαρακτηριστική μυρωδιά, ενώ είναι αρκετά εύπλαστη.
Χρησιμοποιείται στη μαγειρική, κυρίως ως υλικό για πίτσες.
Περιεκτικότητα σε λίπος 22%.
α
 •    Προβολόνε (Provolone):  Είναι ένα παραδοσιακό, σκληρό τυρί, με καπνιστή γεύση, από τη νότια Ιταλία, που πήρε τ᾿ όνομά του από τη ναπολιτάνικη λέξη «prova» που σήμαινε μπάλα.
Παράγεται από γάλα αγελάδας και ωριμάζει για 4 έως 12 μήνες.
Κατά τη διαδικασία παραγωγής του, το τοποθετούν σε κυλινδρικά καλούπια, τα οποία δένουν με σπάγκο και τα αφήνουν να ωριμάσουν κρεμασμένα. Η υφή του είναι απαλή, η μάζα του πολύ συμπαγής και λεία, ιδιαίτερα όσο είναι πολύ φρέσκο, γιατί παλαιώνοντας γίνεται πιο τριφτερό. Όταν είναι φρέσκο, είναι αρκετά πικάντικο και λίγο έντονο, ενώ όταν ωριμάζει, γίνεται πολύ πικάντικο και αισθητά αλμυρότερο.
Ενδείκνυται για όλες τις χρήσεις, κυρίως στις πίτσες, καθώς χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα, ως επιδόρπιο, αλλά και για τρίψιμο.
Περιεκτικότητα σε λίπος 27%.

 •    Παρμεζάνα:  Πήρε το όνομά της από την περιοχή Πάρμα της Ιταλίας και αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά τυριά παγκοσμίως.
Παράγεται από αγελαδινό γάλα, έχει σκληρή υφή, δυνατή και αλμυρή γεύση και ωριμάζει για περισσότερα από 2 χρόνια, σε περιβάλλον με πολλή υγρασία, αλλά παρ᾿ όλα αυτά, περιέχει πολύ μικρή ποσότητα νερού.
Ιδανικό για μακαρονάδες και πίτες.
Περιεκτικότητα σε λίπος 26%.

 •    Τσένταρ (cheddar):  Πρόκειται για ένα ημίσκληρο τυρί με καταγωγή από την Αγγλία και θεωρείται το πιο γνωστό είδος τυριού παγκοσμίως. Παράγεται από αγελαδινό γάλα, με τυρόπηγμα που ωριμάζει, αλλά δεν αναθερμαίνεται. Έχει κίτρινη ή πορτοκαλί τυρόμαζα και γεύση από ήπια, μέχρι έντονη, ανάλογα με τον βαθμό ωρίμανσης. Ωριμάζει για 6 έως 24 μήνες και αξίζει να σημειωθεί ότι, αντίθετα με άλλα γνωστά τυριά, η ονομασία «τσένταρ» δεν προστατεύεται.
Το τσένταρ, σπάνια χρησιμοποιείται μόνο του γιατί δεν «στρώνει» καλά, αντίθετα το αναμιγνύουμε με άλλα είδη τυριών, ειδικά στις πίτσες.
Περιεκτικότητα σε λίπος 33%.

 •    Ροκφόρ:  Είναι ένα από τα πιο γνωστά και διάσημα τυριά και φτιάχνεται στη νότια Γαλλία, με γάλα από πρόβατα που έχουν εκτραφεί υπό συγκεκριμένες συνθήκες και ωριμάζει στις φυσικές σπηλιές Καμπαλού, (300 μέτρα κάτω από τη γη), στην περιοχή Ροκφόρ (Roquefort sur Soulzon). Έχει ξεχωριστό άρωμα και γεύση που χαρακτηρίζεται από βουτυρικό (βουτανικό) οξύ, είναι ημίσκληρο, υποκίτρινο, εύθρυπτο, ελαφρά υγρό και διάστικτο από τη χαρακτηριστική μπλε μούχλα, της οποίας ο σχηματισμός οφείλεται στο μύκητα Penicillium roquefortis.
Περιεκτικότητα σε λίπος 31%.
α
•    Γκούντα:  Η ονομασία του προέρχεται από την Ολλανδική πόλη Γκούντα, λίγο έξω από το Ρότερνταμ και έχει πολύ μεγάλη ιστορία. Είναι ένα παραδοσιακό ημίσκληρο, έως σκληρό τυρί, που παράγεται από γάλα αγελάδας και έχει γλυκιά και φρουτώδη γεύση.
Χρησιμοποιείται ως επιτραπέζιο τυρί, αλλά και στη μαγειρική, σε πίτσες, σε πίτες, σε ογκρατέν και σουφλέ και όπου αλλού εκτιμάται η ωραία χρυσοκόκκινη κρούστα που χαρίζει στο φαγητό.
Περιεκτικότητα σε λίπος 27,5%.
α
•    Ένταμ:  Είναι ένα αυθεντικό, ολλανδικό ημίσκληρο έως σκληρό τυρί, που έχει πάρει την ονομασία του από την πόλη Ένταμ, στα βόρεια της χώρας. Παρασκευάζεται από φρέσκο, παστεριωμένο άπαχο ή ημίπαχο γάλα αγελάδας και έχει ελαστική υφή και απαλή, γλυκιά γεύση
Μπορούμε να το απολαύσουμε σε πίτες, σε ογκρατέν και σουφλέ, με το αγαπημένο μας ψωμί ή κράκερ, σε πράσινες σαλάτες ενώ μπορούμε να το δοκιμάσουμε μαζί και με κάποιο φρούτο.
Περιεκτικότητα σε λίπος 28%.
α
  •    Έμενταλ:  Διάσημο τυρί με καταγωγή από την κοιλάδα Έμενταλ στην Ελβετία, που παράγεται ωστόσο και σε άλλες χώρες, όπως στη Γαλλία και στη Γερμανία. Παρασκευάζεται από φρέσκο αγελαδινό γάλα, (όχι παστεριωμένο), κι έχει σκληρή υφή και κίτρινο χρώμα. Ο βάκιλος Lactobacillus helveticus, καθώς και κάποια άλλα βακτήρια, δίνουν στο τυρί το λεπτό άρωμα και τις χαρακτηριστικές τρύπες του, ενώ η διάρκεια ωρίμανσής του, κυμαίνεται από 2 έως 14 μήνες.
Το έμενταλ καταναλώνεται ως επιτραπέζιο τυρί, αλλά χρησιμοποιείται και στη μαγειρική, σε ογκρατέν και σουφλέ, αλλά και όπου εκτιμάται η ωραία κρούστα, που χαρίζει στο φαγητό.
Περιεκτικότητα σε λίπος 28%.
α
•    Τυρί κρέμα:  Είναι ένα πιο σύγχρονο είδος φρέσκου τυριού, που παράγεται από γάλα αγελάδας. Είναι απαλό στη γεύση, με βελούδινη κρεμώδη υφή και χρησιμοποιείται στη μαγειρική, τη ζαχαροπλαστική αλλά και μόνο του, όπου συνήθως αλείφεται σε ψωμί.
Είναι το πιο κατάλληλο τυρί για τα τσιζ κέικ μας.
Περιεκτικότητα σε λίπος 34%.
α
•    Κότατζ (Cottage):  Ένα μαλακό λευκό τυρί, με ήπια γεύση, που παράγεται στις ΗΠΑ, στη Βρετανία και σε άλλες χώρες. Παράγεται από γάλα αγελάδας, ωριμάζει μέσα σε 1 - 2 μέρες, η υφή του είναι κρεμώδης και περιέχει σβώλους.
Είναι ιδανικό για δίαιτες αδυνατίσματος, λόγω της χαμηλής του περιεκτικότητας σε λίπος και χρησιμοποιείται στη μαγειρική, τη ζαχαροπλαστική αλλά και μόνο του πάνω σε ψωμί.
Περιεκτικότητα σε λίπος 3,9%.

 •    Καμαμπέρ (Camembert de Normandie): Ένα πολύ γνωστό γαλλικό τυρί, που χρονολογείται από τον 18ο αιώνα και πήρε την ονομασία του από την ομώνυμη περιοχή της Νορμανδίας. Κύριο χαρακτηριστικό του, είναι το λευκό περίβλημα του τυριού και η ιδιαίτερα έντονη μυρωδιά του. Είναι κρεμώδες, ντελικάτο και αλμυρό, και μοιάζει πολύ με το μπρι.
Παράγεται από αγελαδινό γάλα και συνδυάζεται με φαγητά, όπως τα ζυμαρικά.
Περιεκτικότητα σε λίπος 24%.

 •    Μπρι (Brie):  Αποτελεί ίσως το πιο γνωστό γαλλικό τυρί και έχει πάρει το όνομά του από την ομώνυμη επαρχία της Γαλλίας, στην οποία παρασκευάστηκε για πρώτη φορά. Για την παρασκευή του χρησιμοποιείται αγελαδινό, πλήρες ή ημιαποβουτυρωμένο γάλα και η πήξη του επιτυγχάνεται με την προσθήκη πυτιών, σε θερμοκρασία 37°C. Το τυρί στη συνέχεια μπαίνει σε καλούπια, που γεμίζουν με αλλεπάλληλες λεπτές στρώσεις τυριού και στραγγίζουν για 18 περίπου ώρες. Το τυρί στη συνέχεια βγαίνει από τα καλούπια, αλατίζεται, ενισχύεται επιφανειακά με μούχλα τυριού και παλαιώνεται σε υπόγειο, για τουλάχιστον τέσσερις εβδομάδες.

Για να μπορέσετε να το απολαύσετε στο έπακρο, θα πρέπει να το σερβίρετε σε θερμοκρασία δωματίου και ως επί το πλείστον ως τυρί επιδορπίου.
Περιεκτικότητα σε λίπος 28%.
α
•    Γκοργκοντζόλα:  Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το τυρί αυτό, είναι η απάντηση των Ιταλών στο γαλλικό ροκφόρ. Η μούχλα που περιέχει, του προσδίδει μια οξεία και πικάντικη γεύση, που δημιουργεί εξαιρετική αντίθεση με την πλούσια υφή του τυριού. Το γοργκοντζόλα, παράγεται στο ομώνυμο χωριό της βόρειας Ιταλίας, από παστεριωμένο ή μη παστεριωμένο γάλα αγελάδας, στο οποίο προστίθενται μύκητες. Το τυρί ωριμάζει για 3 με 6 μήνες και το χρώμα του ποικίλει από λευκό έως υποκίτρινο, ενώ έχει και χαρακτηριστικές «πινελιές» πράσινου - μπλε χρώματος, λόγω των μυκήτων που περιέχει.
Χρησιμοποιείται σε διάφορες παραδοσιακές συνταγές, μπαίνει σε σάλτσες ζυμαρικών, ψημένο μαζί με πολέντα κ.α.
Περιεκτικότητα σε λίπος 19%.
α
 •    Ρικότα:  Ένα παραδοσιακό, μαλακό, λευκό, φρέσκο τυρί από την Ιταλία, που παράγεται από αγελαδινό γάλα. Είναι ένα τυρί με μέτρια ή ψηλή υγρασία και με κοκκώδη υφή. Ανάλογα πως παρασκευάζεται, μπορεί να είναι εύπλαστο και εύκολα αλειφόμενο, ή τόσο πηχτό που παύει να αλείφεται. Η γεύση της φρέσκιας ρικότας είναι γλυκιά, ντελικάτη και τα αρώματα της σχεδόν θυμίζουν κρέμα γάλακτος.
Η ρικότα τρώγεται σκέτη, αλλά κυρίως χρησιμοποιείται στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική, γιατί δίνει εξαιρετικό πάχος, σε οποιοδήποτε φαγητό την προσθέσεις, χωρίς να το κάνει λιπαρό.
Περιεκτικότητα σε λίπος: 13% (από πλήρες γάλα).
 
Παρ᾿ όλο που τα ξένα τυριά είναι ομολογουμένως πολύ ωραία, δεν έχουν καμία τύχη στην σύγκριση με τα εξαιρετικής ποιότητας και γεύσης, παραδοσιακά, ελληνικά τυριά, που εμείς οι Έλληνες έχουμε την δυνατότητα να βρούμε και να απολαύσουμε!

-- Για να διασφαλιστεί η ποιότητα και η προστασία των προϊόντων που παράγονται σε συγκεκριμένες περιοχές, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει κανονισμό (ΕΕ 510/2006), βάση του οποίου, έχουν καταχωρηθεί 232 ευρωπαϊκά τυριά, μεταξύ των οποίων και 20 είδη ελληνικών παραδοσιακών τυριών, με το χαρακτηρισμό Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης.
Ο χαρακτηρισμός Π.Ο.Π. στα τυροκομικά, καθορίζεται από τον τρόπο εκτροφής των ζώων και τη φυλή, καθώς και από τις πρακτικές κατά τη διαδικασία παραγωγής και ωρίμανσης του κάθε τυριού.